II Liga de Debate. Unha nova escola sofista?

Nestes días está tendo lugar en Santiago a II Liga de Debate, na que participan 48 equipos de toda Galicia. O ano pasado o equipo do IES de Melide chegou aos cuartos de final, e volvemos tentalo este ano cun equipo composto por Carlota, David, Manuel e Xisela, capitaneados outra vez por Lidia.
Este ano o tema a debatir é Axuda ao desenvolvemento: ¿o peixe ou a cana?, aínda que para fase final haberá outro tema diferente: Están as Administracións Públicas afrontando eficazmente o problema do consumo de drogas (legais e ilegais) nos adolescentes?.
O equipo gañador será aquel que sexa capaz de argumentar mellor sobre calquera das dúas opcións que lle toque defender. Polo tanto, o que se pretende e fomentar o debate competitivo e o enfrontamenteo dialéctico entre os nosos estudiantes, que saiban convencer coa palabra independentemente da súa postura persoal sobre un tema calquera.

A importancia do dominio da palabra no mundo actual é indiscultible, senón que lle pregunten a Obama. Os gregos, en concreto os democráticos atenienses, tiñan isto moi claro e crean a retórica, definida como a arte do ben falar para conseguir a persuasión do destinatario. Os primerios mestres de retórica foron os sofistas, que eran ensinantes profesionais deste "ben falar". Os seus discípulos, que con frecuencia buscaban o triunfo na política, serían os futuros dirixentes da polis si conseguían convencer coa palabra na Asemblea. Tamén recibían unha boa formación en retórica aqueles que se dedicaban a defender causas nos tribunais de xustiza.

Algúns recordarán As Nubes de Aristófanes, comedia que limos e vimos representada en Lugo o ano pasado. Nela o autor arremete contra Sócrates, a quen identifica erroneamente cos sofistas, colocándoo ao fronte dunha escola que ensina aos mozos a defender argumentos inxustos. Aquí recurre o protagonista, un vello agobiado polas débedas causadas pola afición do seu fillo ás carreiras de cabalos. O noso protagonista sabe que só un argumento inxusto o poder librar dos tribunais, polo que pon ao langrán do seu fillo a estudar a súa propia defensa. A cousa sae ben e consegue librase das débedas grazas á labia do rapaz, pero tan ben aprende este o argumento inxusto, que nel atopa boas razóns para zouparlle ao pai. O pai, desesperado, queima a escola socrática.

A pesares destes "perigos" da retórica, dende aquí facemos unha forte aposta polo noso super equipo e desexamos que atopen os mellores argumentos para derrotar ao contrario. Mentres sexan as palabras e non as bombas as que convenzan, todo vai ben.

Orfeo, un heroe diferente

Orfeo non era un heroe do estilo de Heracles ou Teseo. Non estaba "cachas" ni era rei de ningún lado. Orfeo era máis ben un heroe intelectual, un artista. As súas armas eran a poesía e a música, e con elas, ás veces, conseguía máis cousas que Heracles coa súa incrible forza. Vota unha ollada e completa as actividades de aula. Podes completar información buscando na rede.

Orfeo

View more presentations or upload your own. (tags: música órficos)

Teseo e o ciclo cretense

Seguindo o noso estudio dos heroes, aquí tedes información sobre Teseo para facer as actividades de aula.

Teseo e o ciclo cretense

View more presentations or upload your own. (tags: ciclo_cretense creta)

O horóscopo e a mitoloxía

Como o 2009 é o Ano Internacional da Astronomía, nós quixemos facer a nosa aportación, relacionada como sempre coa cultura clásica. Unhas semanas atrás estivemos traballando na clase relacionando os signos do zodíaco coas súas características e as súas correspondentes explicacións mitolóxicas. Cada unha de nós preparou a presentación do seu signo, e este é o resultado.

O zodíaco e a mitoloxía

View more presentations or upload your own. (tags: zodiac mythology)

Obama, ο νέος πλανητάρχης

Πλανητάρχης é unha simpática palabra coa que actualmente os gregos designan ao presidente dos EEUU. En grego moderno pronúnciase algo parecido a "planitárjis", xa que a η, eta, pasou a pronunciarse "i", ou sexa, a ser "ita" (por iso este fenómeno fonético denomínase itacismo). Pero a nós o que nos interesa é a palabra en sí, xa que contén dúas raíces do grego clásico, πλανήτης e ἀρχή, que temos noutros helenismos da nosa lingua.
Por outra banda, velaí ao noso παλνητάρχης termando do mundo, nunha viñeta de Fernando Vicente, que saíu publicada en El País do 25-1-09 para ilustrar o artigo de Vargas Llosa Obama en la casa Blanca. É indubidable que esta imaxe nos recorda algo, algo relacionado coa mitoloxía. Aí vai, logo un traballiño:
- Para 1º e 2º de BAC un traballo de etimoloxía:

1. Buscar o significado das dúas palabras gregas que compoñen πλανητάρχης e traducir literalmente o seu significado.
   
2. Buscar helenismos na nosa lingua que conteñan cada unha destas raíces, παλνήτης e ἀρχή (alomenos dous de cada palabra).
3. Intentar crear con estas dúas raíces gregas unha palabra equivalente na nosa lingua (logo podemos propñela á RAG ou á RAE, a ver si a aceptan)
   

- Para 3º e 4º de ESO un traballo de mitoloxía:

1. Averiguar a que personaxe mitolóxico fai referencia esta viñeta de Obama. Para elo ten en conta as seguintes pistas:

• Era un titán, fillo de Xapeto e, polo tanto, irmán de Prometeo.
• Por rebelarse contra os deuses na titanomaquia, Zeus castigouno a ter que cargar contra cos ceos
• O seu nome propio utilizámolo como nome común, para designar un libro que contén mapas.

2. Nunha ocasión, o noso titán puido librarse por pouco tempo da súa carga, xa que conseguiu que un forzudo heroe o substituíse. Pero este heroe tiña moitos traballos que facer, polo que enganouno e o pobre titán volveu de novo ao seu choio. De heroe se trataba?
3. Averiguar que personaxe mitolóxico o convertiu en pedra, dando lugar a un importante accidente xeográfico no norte de África.

Para dar a túa resposta, fai un comentario a este artigo e non esquezas poñer o teu nome, para que a profe che poda subir a nota. Date presa, porque só os primeiros comentario coas solucións correctas serán publicados e terán dereito a subida de nota.

Viaxe a Grecia

Para descansar un pouquiño e para que a uns cantos se lle vaia abrindo o apetito, aquí vai un pequeno anticipo da viaxe que faremos o IES de Melide xunto co IES Alfredo Brañas de Carballo e o IES de Ames. Só faltan dous meses, non queda nada!

Ver mapa más grande

Concurso Odisea

Que agardades para apuntarvos ao concurso Odisea?. Como xa sabedes, por outros anos, é un concurso en liña, organizado pola SEEC (Sociedade Galega de Estudios Clásicos), que terá lugar do 2 ao 5 de febreiro. Consiste en responder a preguntas relacionadas coa cultura clásica que van saíndo cada día na páxina da SEEC. O último día a pregunta é máis complicada, en realidade é un preguntón: moitas preguntas é coas iniciais das respostas fórmase unha palabra clave. A verdade é que as preguntas non son fáciles, pero o ano pasado conseguimos chegar á fase final e, sobre todo, pasámolo moi ben e aprendimos moito. Os premios son pelas, que nunca veñen mal, sobre todo ás que estades apuntadas á viaxe a Grecia. Aquí podedes ver as bases do concurso con todo detalle. Veña, que so temos ata o día 30 de xaneiro para inscribirnos.

Morte e resurección na mitoloxía sumeria: Ishtar e Tammuz

Tammuz, desposado coa deusa Ishtar (señora do firmamento, deusa do amor e da guerra) é un deus da fertilidade e do milagro das colleitas.
Conta unha lenda que a deusa Ishtar descendeu ós infernos para salvar a Tammuz da morte, dándolle de comer froitas. Mentres el estivo nos infernos, a vexetación marchitou, pero cando Ishtar o rescatou, a vexetación volveu florecer.

Na cultura sumeria, a recolleita dos cultivo simboliza a morte da Tammuz mentres que a sembra, explicanos a súa resurreción.

Morte e resurección na mitoloxía grega: Perséfone e Deméter

Acabamos de estudiar en clase o mito de Perséfone, filla da deusa das colleitas Deméter. Hades, deus dos Infernos e irmán de Deméter, namorase da súa sobriña e, considerando o sozinho que estaba alí abaixo e a posiblidade -ben fundada- de que á rapaza non lle fixese moita gracia a súa compaña, decide raptala.
Deméter, desesperada, busca á súa filla e non a atopa por ningures. Grazas a un soplo de Triptólemo, entérase de que Perséfone está no Hades co seu irmán, o moi desgraciado!. Entón, recurre ao seu outro irmán, Zeus, e pai putativo da raparariga e suplícalle que lle devolvese á súa filla. Pero nos Infernos quen manda era Hades e, agora que por fin ten unha raíña, non está disposto a renunciar a ela.
Ata tal punto sofre Deméter a ausencia da súa filla, que descoida as súas tarefas, os homes deixan de colleitar e comezan a morrer de fame.
Ante tal situación de crise, Zeus decide intervir e permite a Perséfone voltar á terra coa súa nai se non tomou ningún alimento nas mansións de Hades. Pero resulta que Perséfone comera sete pebidas de granada! e agora? Pois, Zeus, que ao fin ao cabo non quere ver morrer aos homes (se non, a quen lle ía lanzar el os raios?) busca un apaño: Perséfone pasará sete meses ao ano, un por cada pebida, co seu esposo no Hades, e os cinco restantes coa súa nai Deméter. Entón, cando volve a súa filla do Hades, Deméter está feliz e fai que a terra produza e se encha de froitos. Pero cando a filla a abandóaa, súmese nunha profunda depresesión e abandoa ela tamén o seu traballo, deixando á terra sen vida.
Perséfone ven sendo como a semente, que está "morta" varios meses ao ano para logo na primavera rexurdir con forza. Unha vez máis volvemos a comprobar como a mitoloxía era un xeito de entender o mundo e buscar explicacións, neste caso de fenómenos naturais como os ciclos naturais de producción ou estacións do ano.
Coñecemos mitos de outras culturas ou relixión que traten tamén a morte e a resurección para explicar isto mesmo? Agardamos as vosas colaboracións.

Heracles

Heracles ou Hércules era un dos heroes máis importantes da mitoloxía grega. Fillo de Zeus e unha mortal, Alcmena, representaba a forza física empregada para liberar ao mundo e aos homes de monstros. A figura de Heracles está moi presente en todo o Mediterráneo e identificouse con héroes doutras culturas. A nosa cultura abunda en lugares e monumentos relacionados con Hércules ou Heracles. Recordas algún?

Heracles/Hércules from Susana Losada

Deuses menores e seres míticos

Seguindo co noso esquema de traballo, imos agora a ver outros deuses e divindades secundarias, non por elo menos importantes. Na presentación tamén temos outros seres da mitoloxía grega, como sereas, sátiros, centauros... que están presentes en moitos mitos. Non esquezas que nesta presentación podes consultalos.

Deuses menores e seres míticos

View SlideShare presentation or Upload your own. (tags: monstruos monstros)

A cabeza de Medusa

Con este título de resonancias mitolóxicas, ven de publicarse a última novela de Marilar Aleixandre, premio da Fundación Caixa Galicia 2008. Nela cóntasenos a historia de Lupe e Sofía, dúas estudantes de 2º de Bac que son violadas ao voltar dunha cea de entroido cos seus compañeiros de instituto. Ao igual que Medusa, as dúas rapazas descubrirán como moitos non se atreven a miralas de fronte e sufrirán a súa propia cabeleira de serpes, debaténdose entre denunciar a agresión ante a xustiza ou rendirse ante as presións do entorno, especialmente dos seus propios compañeiros de instituto. Avanzando as súas páxinas atopámonos con situacións familiares: a vida cotiá no instituto, profes, clases, broncas... sen que falten ligues e amores.

A autora fai un acertado tratamento do mito da Medusa, no que, ao igual que en moitas sociedades actuais, castígase á muller agredida e non ao agresor. Marilar segue a versión do poeta latino Ovidio, quen na súa obra Metamorfoses refírenos como Medusa era una fermosa muller castigada por Atenea (Minerva) cando foi violada por Poseidón no seu templo. A deusa fixo que a súa cabeleira se transformase en serpes e que os seus ollos convertesen en pedra a quen a miraba.

A escritora xa se achegara a mitoloxía clásica e, en concreto, ao poeta Ovidio na súa obra "Mudanzas" (Pen Clube, 2007), poemario inspirado nas "Metamorfoses".